نرم افزار رایگان GIMP (گیمپ) - ویرایشگر قدرتمند تصاویر

گیمپ یک نرم‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌افزار متن‌باز، رایگان و چند سکویی برای ویرایش تصاویر و پرونده‌های ویدیوئی و ساخت تصاویر متحرک می‌باشد. این نرم‌افزار برای مواردی چون تغییر در رنگ‌ و اندازه‌ی تصاویر، ترکیب آن‌ها با یک‌دیگر، برداشتن قسمتی از تصویر، از بین بردن اعوجاج تصاویر، تبدیل قالب‌های آن‌ها و تهیه‌ی پویانمایی‌های ساده در قالب GIF مورد استفاده قرار می‌گیرد. 
چشم‌انداز تولید این نرم‌افزار تبدیل نمودن آن به یک ابزار پیشرفته‌ و قدرتمند گرافیکی برای ویرایش و خلق تصاویر بدیع ، ایجاد آیکون‌ها و نمادهای گرافیکی برای استفاده‌های گوناگون و است.
گیمپ علاوه‌بر لینوکس در ویندوز و مک نیز قابل‌اجرا است. هم‌چنین به صورت پیش‌فرض، در برخی توزیع‌های لینوکس مانند Ubuntu, Debian, Suse‌ و Mandria قرار دارد.

تاریخچه:
برنامه‌نویسان اولیه‌ی نرم‌افزار گیمپ Spencer Kimball و Peter Mattis بودند که توسعه‌ی گیمپ را در سال ۱۹۹۵ به عنوان پروژه‌ی یک نیم‌سال تحصیلی در دانشگاه کالیفرنیا آغاز کردند. اولین نسخه‌ی این نرم‌افزار( 0.54) در ژانویه‌ی ۱۹۹۶ به‌صورت عمومی منتشر شد. یک سال بعد یعنی در سال ۱۹۹۷ گیمپ به بخشی از پروژه‌ی گنو تبدیل شد.
گربه‌ی کوچک گیمپ به نام ویلبِر در سال ۱۹۹۷ طراحی شد. از آن زمان تا کنون توسعه‌دهندگان گیمپ طرح‌های مختلفی برای آن ایجاد کرده‌اند.

ویژگی ها :
برخی از ویژگی‌های این نرم‌افزار به اختصار در زیر آورده شده‌است:

• گیمپ از یک پنجره‌ی اصلی و چند پنجره‌ی کوچک دیگر برای ابزارهای متفاوت استفاده می‌کند. 
• برای انتخاب رنگ در گیمپ چندین روش متفاوت وجود دارد. از جدول رنگ‌ها، قطره‌چکان‌ها و بخش گزینش رنگ. در بخش گزینش رنگ دسته‌بندی‌های مختلفی از رنگ‌های آبرنگی، رنگ‌هایی در قالب‌های RGB, HSVو CMYK و وجود دارد. ترکیب رنگ‌ها نیز با استفاده از ابزار Blend حاصل می‌شود. 
• در این برنامه چندین ابزار برای ایجاد سِلکشن‌های مختلف در تصویر وجود دارد. به عبارتی می‌توانید بخش مورد نظر از تصویر را به صورت دایره‌ای، چهارگوشه‌ای و هر شکل دلخواهی انتخاب کنید. به علاوه در ابزار انتخاب براساس رنگ می‌توانید بخش‌هایی از تصویر را که رنگ یکسانی دارند را انتخاب کنید. 
• ابزار Paths امکان ایجاد بردارها و خطوط را فراهم می‌کنند. این خطوط می‌توانند منحنی‌های پیچیده‌ و انعطاف‌پذیری ایجاد کنند که می‌توان آن‌ها را با انواع قلموها و الگوهای مختلف نقاشی کرد که حتی امکان ذخیره و نام‌گذاری آن‌ها نیز وجود دارد. 
• ابزارهای متفاوت و زیادی برای ویرایش تصاویر وجود دارد. رایج‌ترین آن‌ها قلموی نقاشی، مداد، رنگ‌پاش، پاک‌کن و جوهر هستند که برای ایجاد پیکسل‌های جدید یا ترکیبی استفاده می‌شوند. 
• امکان افزودن تعداد نامحدودی از تصاویر بدون ایجاد اختلال در برنامه 
• مجموعه‌ای از ابزارهای هوشمند در گیمپ وجود دارد که از ریاضیات پیچیده‌تری استفاده می‌کنند تا کاربر را در انجام کارهای وقت‌گیر و غیرممکن توانمند کنند. ابزار clone از این دسته است که پیکسل‌ها را با استفاده از یک قلمو کپی می‌کند. با این ابزار می‌توان بخش‌های صدمه دیده و یا عیب‌های جزئی تصویر مانند لکه‌های ناخواسته را ترمیم کرد. 
• ابزاری با نام red eye removal که به راحتی رنگ قرمز چشم را اصلاح می کند. 
• امکان استفاده از Undo و Redo به صورت نامحدود
• ابزارهای انتقالی برای بخشی از تصویر شامل ابزارهای move, crop, rotate, flit و هستند. 
• ابزارهای ایجاد لایه در گیمپ روش مناسبی برای تصویرسازی هستند. هر لایه از چندین بخش تشکیل شده است. به طور مثال در یک تصویر RGB به طور معمول سه یا چهار بخش وجود دارد، قرمز، سبز و آبی. گیمپ امکان ایجاد لایه‌های متنی را نیز با استفاده از ابزارهای متن فراهم کرده است که به کاربر اجازه می‌دهد تا روی تصاویر بنویسد. 
• گیمپ تقریباً ۱۵۰ نوع از قلم‌ها، جلوه‌ها و فیلترهای مختلفی چون سایه‌های برجسته، لکه ها و... دارد. 
• دسترسی به کد منبع برنامه باعث می‌شود تا بتوانید قابلیت‌هایی را که مد‌نظرتان است به آن بیافزایید. با اسکریپت‌نویسی می‌توان عملگرهای گیمپ را طوری تنظیم کرد که به صورت خودکار عمل کنند. این اسکریپت‌ها می‌توانند با زبان‌هایی چون پِرل و پایتون همراه باشند. 
• امکان ایجاد الگوهای جدید. به راحتی می‌توانید تصویری را که ویرایش کرده‌اید به عنوان یک الگو یا قالب جدید برای کارهای بعدی ذخیره‌سازی کنید.
• کتابخانه‌ی عمومی گرافیکی یا GEGL اولین بار به عنوان بخشی از گیمپ در نسخه‌ی 2.6 آن معرفی شده‌است. هنوز از تمام قابلیت‌های GEGL استفاده نشده است. اما گیمپ با بهره‌گیری از این کتابخانه توانسته است کیفیت بالایی از عمق رنگ‌ها را نمایش دهد. 
• مجموعه‌ی انیمیشن‌ساز گیمپ یا GAP یک ابزار پیشرفته برای ایجاد انیمیشن‌ است. این بسته که از قابلیت لایه‌گذاری‌های متفاوت در گیمپ، تولید شده‌است انیمیشن‌های ساخته‌شده را در قالب‌هایی چون GIF و AVI ذخیره می‌کند. با برنامه‌نویسی برای ایجاد تغییرات در لایه‌های گوناگون در زمان‌های متفاوت می‌توان انیمیشن‌های پیچیده و سطح‌بالایی تولید کرد. 
• یک ویژگی منحصرد به فرد و کاربر پسند در گیمپ وجود گزینه‌ی Help در پایین هر پنجره‌ای که باز می‌کنید است. این گزینه شما را به راهنمای برخط آن پنجره هدایت می‌کند. به این ترتیب پس از چند ثانیه می‌توانید به توضیحات مربوط به عملکرد آن پنجره بدون نیاز به جستجو دسترسی پیدا کنید. 
• ازموارد دیگری که می‌توان اشاره کرد وجود منابع غنی آموزشی برای گیمپ است. منابعی چون فیلم‌های آموزش گام‌به‌گام گیمپ، کتاب‌های ارزشمند و اسناد متفاوت و هم‌چنین راهنمای کاربر جامع که همراه با نسخه‌ی 2.6 عرضه شد. این راهنما به زبان‌های مختلف در خود برنامه و وب‌گاه آن موجود است.

از ویژگی‌های خاص دیگری که این برنامه‌ی توانمند دارد، نسخه‌ها و مشتقات متفاوت برای کاربردهای گوناگون است. علت ایجاد چنین برنامه‌هایی امکان دسترسی آزاد به کدمنبع گیمپ برای همگان است. برخی از آن‌ها به شرح زیر هستند:

• ویژوال استودیو گیمپ 
• Seashore یکی از مشتقات گیمپ برای سیستم‌عامل مک 
• GIMP.app نیز یک توزیع دیگر از گیمپ برای مک
• CinePaint که پیش‌از این ابزار گزینه‌ی مناسبی برای علاقه‌مندان به ویرایش فیلم است. 
• GimpShop نسخه‌ای است که با حفظ تمام قابلیت‌های گیمپ یک رابط‌کاربر بسیار شبیه به برنامه‌ی فتوشاپ دارد. 
• این نسخه که تنها برای مایکروسافت ویندوز انتشار یافته‌است، می‌تواند گزینه‌ی مناسبی برای طراحانی که به‌تازگی از محیط فتوشاپ مهاجرت کرده‌اند باشد. 
• پِـینت استودیو گیمپ یا GPS یک نسخه برای نقاشان و طراحان حرفه‌ای است. این برنامه مجموعه‌ی کاملی از انواع قلموها و ابزارهای همراه آن‌ها است که برای تسریع در جریان کار و انجام عملیات تکراری بسیار مناسب می‌باشد.

قالب پرونده‌ها در گیمپ:
این برنامه‌ی کارآمد برای ذخیره و بازکردن پرونده‌ها از قالب‌های زیاد و متنوعی پشتیبانی می‌کند. قالب اولیه‌ی گیمپ XCF برای ذخیره‌سازی تصاویری که تمام قابلیت‌های این نرم‌افزار را در خود گنجانده‌اند، طراحی شده‌است. گیمپ از قالب‌های بسیاری چون BMP, JPEG, PNG, GIF, TIFF, ICO در بازکردن و ذخیره‌کردن تصاویر پشتیبانی می‌کند، علاوه‌بر این‌ها قالب‌های نرم‌افزارهای دیگری مثل فتوشاپ و کُرِل نیز پشتیبانی می‌شوند.

در مورد پرونده‌ها با قالب پی‌دی‌اف این برنامه تنها می‌تواند آن‌ها را باز کند و امکان ذخیره پرونده‌ها با این قالب وجود ندارد.

گیمپ قالب‌ html و قالب‌های زبان برنامه‌نویسی C یعنی c. وh. و همچنین قالب‌های انیمیشن mng. را نمی‌تواند باز کند، اما به راحتی می‌تواند پرونده‌ها را با این قالب‌ها ذخیره نماید.

مقایسه با فوتوشاپ:
امروزه نرم‌افزارهای متنوع و زیاد گرافیکی وجود دارد که گیمپ از جمله نرم‌افزارهای رایگان و متن‌باز این عرصه به شمار می‌آید. قطعاً در عرصه‌ی نرم‌افزارهای گرافیکی تجاری و متن‌بسته، PhotoShop قدرتمندترین و مشهورترین نرم‌افزار است که با قابلیت‌های پیشرفته‌ی فراوانی که دارد به مرجعی برای استفاده‌های گوناگون در میان طیف وسیعی از کاربران تبدیل شده است.

اگرچه ممکن است گیمپ برخی ویژگی‌های فتوشاپ را نداشته باشد اما ویژگی‌های منحصربه فردی که دارد آن را به یک رقیب قدرتمند برای فتوشاپ تبدیل کرده است. امکان استفاده از آن در سیستم‌عامل‌های گوناگون و قابلیت به‌کارگیری آن به عنوان سکویی برای توسعه‌ی الگوریتم‌های دانش نوین پردازش تصویر از ویژگی‌های شگفت‌انگیز و منحصربه فرد آن به شمار می‌آید. این درحالی است که فتوشاپ تنها در محیط ویندوز و مک قابل اجراست.

باوجود اینکه گیمپ تمام قابلیت‌هایی را که کاربران مبتدی و متخصص نیاز دارند در خود جای داده است، اما حجم بسیار کمی را در مقایسه با فتوشاپ اشغال می‌کند. حجمی حدود ۱۶مگابایت در مقایسه با حجمی‌حدود ؟ . علاوه بر این‌ها مانند سایر برنامه‌های متن‌باز به‌روز رسانی این برنامه نیز بدون هیچ دغدغه‌ای به آسانی انجام می‌پذیرد.

اگرچه بسیاری از کارشناسان مقایسه‌ی این دو را مناسب نمی‌بینند اما چند ویژگی از آن‌ها به جز مواردی که در بالا ذکر شد، در جدول زیر آمده است:

ویژگی ها	اسکریپت‌ نویسی	پشتیبانی از HDR	ویرایش تصاویر سه بعدی	پشتیبانی از قالب PSP	رابط‌کاربر چند مستندی	پشتیبانی از نصب افزونه‌ها	کتابخانه‌ای از تصاویر
فتوشاپ	بله	بله	بله	خیر	بله	بله	به صورت جزئی
گیمپ	بله	به صورت جزئی	با نصب بسته‌ی انیمیشن	بله	بله	بله	خیر

رابط‌کاربر چند مستندی به این معنا است که محیط برنامه شامل یک پنجره‌ی اصلی با چند پنجره متحرک که ابزارها را درخود جای داده‌اند، می‌شود. این پنجره‌های متحرک می‌توانند به صورت سربرگ‌های مجزا قرار بگیرند. فتوشاپ و گیمپ هر دو از این نوع رابط استفاده می‌کنند با این تفاوت که پنجره‌های متحرک در گیمپ می‌توانند مسقل از صفحه‌ی اصلی خود برنامه در هر جایی از صفحه نمایش سیستم قرار بگیرند، به عبارت بهتر رابط‌کاربر در گیمپ شناور بوده و به راحتی سفارشی می‌شود. اما در فتوشاپ این پنجره‌ها تنها در پنجره‌ی اصلی برنامه قابلیت جابه‌جایی دارند.

---

منبع: نرم افزار های آزاد